CAB presentación EUS Duplicate 0

Aurkezpena

Presentación Semana Música antigua 2023 eu

 

“Hitzetik eraikiz” dugu Antzinako Musikaren 41. edizioan proposatu dugun leloa. Garai zail honetan, desadostasun eta tirabiraz beterikoan, inoiz baino beharrezkoagoa dirudi gelditzeko beharrak, elkarri begiratzeko denbora hartzeko beharrak eta elkarrizketa eraikitzaileari ekiteko beharrak, lehenik eta behin, nork bere buruarekin eta gero besteekin.

 

Ildo horretan, musika da gure bidelaguna: isiltasuna, arreta, elkarri entzutea, elkarrekin ondo ulertzea, barrutik kanporantz jariatzen uztea eta berriro ere barruratzea eskatzen du. Izan ere, musika isiluneek eta kodeek osatzen dute, hizkuntza osoa den aldetik. Eta hizkuntzarik gabe, hitzik gabe, ez dago, ez gogoetarik, ez adostasunik.

 
 
 

Horrela, Arabako AMAk arnasa hartu nahi du eta topagune bilakatu nahi du, inoiz baino gehiago, hitzak, pentsamenduak eta komunikazioa bere baitara bil daitezen. Programetako askok testua dute lanaren oinarri, kasurako, Joanes Antxietarena. Antxieta antzinako musikaren esparruko euskal musikagilerik  garrantzitsuena da eta haren corpusa polifonian funtsatzen da, gehienbat polifonia sakroan. Haren 500. urteurrena ospatzen dugu, bi kantari gasteiztar espezializaturi egindako enkarguekin: Carlos Mena eta David Sagastume. Bi formazio oso desberdinek (lehenengoak organoa du, eta bigarrenak lau ahots eta organoa) konpositore azpeitiarraren aberastasuna eta originaltasuna erakutsiko digute. Antxieta beste bi programetan ere agertuko da, euskal musikagilearen moldea eta Antxietaren garaikide batzuena erkatzeko, hain zuzen ere, Armonía Concertada izeneko proposamenean (María Cristina Kiehr, Jonathan Alvarado eta Ariel Abramovich), KEA Ahots Taldearen saioan edo Tetraphillia ensemble eta Ander Telleriarenean.

 

Ahots-musikari doakionez, Asturiasko El León de Oro abesbatza ospetsua izango dugu Gasteizen eta “arimaren elkarrizketa”, espainiar eta ingeles polifonisten lanez osaturikoa, eskainiko digute. Alicia Amo sopranoa ere entzuteko aukera izango dugu, Musica Boscareccia ensemblearekin batera. Alicia Amok eta Andoni Mercerok zuzendutako talde horrek Nebraren eta Corselliren kantatez osatutako errezitaldia eskainiko digu. Zalantza-izpirik gabe, musika bikaina da eta Dulantzinfinkatutako talde hori arrakastaz berreskuratzen ari da.

 

Hitzak, ordea, batzuetan ez du ahotsik behar komunikatzeko: Jorge Jiménez biolin-jotzaile barrokoak horixe erakutsiko digu; Jorge Jiménezek biolina baliatuz landu ditu Farinelliren ertz birtuosistiko guztiak bera buru duen Tercia Realidad taldearen eskutik. Isabel Villanueva biola-jotzaileak ere, isiltasunetik abiatuta, “Errituala” eskainiko digu Sortzez Garbiaren baselizan (San Vicentejon). Bertan, Eva García Sáenz de Urturik Hiri zuriaren isiltasuna eleberria kokatu zueneko tokian, errepertorio berezia joko du, zentzu handiz jositakoa, Hildelgard von Bingen edo György Kurtág musikagileen lanak direla medio.

 

Bestetik, proiektu berezi batez gozatzeko aukera izango dugu edizio honetan: Kirmen Uribe olerkariak ahotsa jarriko die bere bertso eta pentsamenduei, Enrike Solinis sortzailearen gitarraz lagundurik.

 

Esan beharra dago ANtzinako Musikaren Astea ez dela txikienez eta haien familiez ahaztuko, Txiki-Astean hainbat musika-ikuskizun eta antzezlan eskainiko baitira hiriburuko eta lurraldeko gune oso ezberdinetan.

 

Guztira 16 kontzertu eskainiko dira, hiriburuan, Arabako sei kuadrilletan eta Trebiñuko barrendegian, gehienak ere ondare-lekuetan, Arabako Foru Aldundiak lurraldea batzeko eta pertsonak kulturaren eta musikaren bidez aberasteko egin ohi duen ahalegin honi esker.

 

Ongi etorri Antzinako Musika Astera eta goza ezazue!
José Miguel González, 41. Arabako Antzinako Musika Asteko zuzendari artistikoa

 

Juan de Anchieta eu

Juan de Anchieta / Johannes de Anchieta

(h. 1450/60-1523)
 
 
500 urte pasa dira Iberiar penintsulako musikari ospetsuenetako bat hil zenetik. Iraurgi haranean sortutako musikaria bera, Gipuzkoako probintziaren bihotzean.
 
Joanes Antxieta Azpeitian jaio zen 1450eko hamarkadan, azken ikerketen arabera. Ez dakigu ziur bere prestakuntza aldia nolakoa izan zen, eta uste da musika ikasi zuela Salamancako Unibertsitatean. Familiako bigarren kidea izanik ohikoa zenez, elizara bideratu zuten.
 
Bere musika jarduerarekin lotuta ezagutzen dugun lehenengo data 1489ko otsailaren 6a da, egun horretan izendatu baitzuten Elisabet Katolikoa erreginaren kapera abeslari. Horrela, harreman luze eta estua hasi zen bere etengabeko bidaietan lagundu behar izan zion gorte hispanikoarekin. Joanes printzearen kapera maisua izan zen, Errege Katolikoen semea, eta, ondoren, bere emaztearena, Flandriako Margarita printzesa. Gaztelako Joana erreginaren zerbitzura egon zen, eta Ingalaterrara eta Flandesera egiten zituen bidaietan lagundu zion. Karlos V.a enperadorea izango zenaren eta haren ahizpa Leonor eta Isabel printzesen "eskola-maistre" kargua bete zuen. Fernando erregearen kapera abeslari izaten amaitu zuen bere lan ibilbidea.
 
Garai hartako konpositoreetan ohikoa den bezala, bere musika lanen katalogoa sendotuz doa ikerketek aurrera egin ahala. Eskuz idatzitako kopiak izaten dira askotan, egilea adierazi gabe, eta aldizka egilea dela eta ez dela esaten da.
 
Bere musika lanetatik: hogei benetakotzat ematen dira, gehienak erlijiosoak, bi meza barne, eta lau kanta profano ere kontserbatzen dira; probabletzat beste bederatzi erlijio lan; eta beste hamahiru konposizio zalantzazkoagoak. Bere estiloari buruz Aita Donostiak hau idatzi zuen: "Antxietaren mezak, motetak eta magnificatak idazketa erraz eta zuzenekoak dira, eta ez dute zailtasunik bilatzen gainditze hutsagatik. Agian ez da iristen Josquin des Prés garaikidearen mailara, baina Antxietaren musikaren espresibismoa lege onekoa da eta oso interesgarria egiten du".
 
Joanes Antxietak Azpeitian eman zituen bere azken egunak, erretiratuta eta gaixorik. Bertan hil zen 1523ko uztailaren 30ean.
 
Jon Bagüés
ERESBIL - Musikaren Euskal Artxiboko zuzendari ohia